History of Copaiba

De copaibaboom staat in de moderne samenleving vooral bekend om zijn biodiesel en etherische olie. Copaiba is echter een natuurlijke hulpbron die door de jaren heen voor mensen toegankelijk is geweest en op verschillende manieren wordt gebruikt. Kopalhars van de copaibaboom wordt al eeuwenlang zeer gewaardeerd door samenlevingen in Meso-Amerika en Zuid-Amerika. Nadat Europeanen naar Amerika kwamen, werd kopalhars belangrijk in zowel de Europese als Amerikaanse samenleving. Van medicijnen tot wierook en van lak tot vernis, de geschiedenis van copaiba en kopalhars zal je versteld doen staan!  

Wat is copaiba? 

Copaiba is een soort kopalhars dat voorkomt in bepaalde boomsoorten die in Zuid-Amerika groeien. Deze bomen, wetenschappelijk bekend als het geslacht Copaifera, zijn een soort peulvruchtenplant die in tropische gebieden zoals Zuid-Amerika en Afrika groeien (2). Copaiferabomen zijn meerjarige bomen die normaal gesproken 2 tot 6 meter hoog worden met bloemen die in de lente en zomer vruchten produceren (3). Copaiferabomen komen oorspronkelijk uit verschillende gebieden in Afrika en het noordelijk deel van Zuid-Amerika. Copaiferabomen komen het meest voor in landen als Brazilië, Venezuela en Guyana. De meest gebruikte soort is Copaifera officinalis uit Zuid-Amerika, maar er zijn 47 verschillende soorten Copaifera (2). Achtentwintig van deze soorten zijn inheems op het Amerikaanse continent, maar de copaiferaboom is over de hele wereld te vinden in landen als Sierra Leone, India, Sri Lanka, de Dominicaanse Republiek en het Caribisch gebied (2).  

Copaiba door de jaren heen 

Toen de Europeanen voor het eerst het Amerikaanse continent ontdekten, waren inheemse stammen al zeer goed op de hoogte van kopalharsen zoals copaiba en hun voordelen. Omdat copaiba niet specifiek genoemd werd tot na de komst van de Europeanen is de datum waarop copaiba oorspronkelijk ontdekt werd onbekend. Kopal wordt echter specifiek genoemd in de scheppingsverhalen van de Maya's, wat aangeeft dat kopalharsen zoals copaiba al lang voor de komst van de Europese kolonisten door mensen in het oude Latijns-Amerika waren ontdekt. Archeologen hebben geen specifieke datums voor deze scheppingsverhalen, omdat alle originele verhalen die door de Maya's opgeschreven zijn door de Spanjaarden tijdens hun verovering verwoest zijn. De vroegst bekende afbeelding van het scheppingsverhaal van de Maya's dateert uit 300 voor Christus (10), wat erop zou kunnen wijzen dat kopalharsen zoals copaiba meer dan 2500 jaar geleden ontdekt werden! Copaiba werd in 1534 voor het eerst genoemd in een rapport dat naar paus Leo X gestuurd werd, maar de copaiferaboom werd pas in 1648 genoemd (3). In 1677 werd copaiba genoemd in het farmacopee van Londen, een officiële publicatie met daarin een lijst van geneesmiddelen, hun werking en gebruiksaanwijzingen. Dit geeft aan dat het rond die tijd naar Europa is gebracht (3).  

De naam copaiba is afgeleid van het Tupi-Indiase woord cupa-yba, wat ruwweg vertaalt kan worden als' het deponeren van een boom' (3). De term refereert aan zowel de copaiferaboom als de copaiferahars in de boom. Copaiba wordt in het algemeen vaak kopalolie genoemd. Het woord kopal komt, net als copaiba, uit de talen van inheemse stammen uit Latijns-Amerika. Kopal komt echter van het Nahuatlse woord copalli, wat wierook betekent (2).  

Copaiba voor medische doeleinden 

In het Amazonegebied namen lokale stammen copaiba in om ademhalingsproblemen, urineweginfecties, huidziekten en talloze andere ziekten te behandelen. De inheemse bevolking gebruikte copaiba ook voor het genezen van wonden en het behandelen van huidaandoeningen (5). Daarnaast tonen documenten aan dat copaiba ontstekingsremmende eigenschappen had (3). Een specifiek rapport van een Spaanse missionaris omschrijft hoe hij getuige was van het vermogen van copaibahars om ernstige wonden te dichten, al zei hij wel dat copaiba gebruikt kon worden om alles behalve schotwonden te behandelen (6).  

Omdat er geen geschreven bewijs is van copaiba voor de aankomst van de Europeanen is het mogelijk dat copaiba en copaiba-olie ook voor een aantal andere doeleinden gebruikt werden.

Kopalhars werd, naast het gebruik geassocieerd met copaiba, naar verluidt gebruikt voor het verlichten van spierpijn nadat de hars gedistilleerd was (9). Meso-Amerikaanse en Zuid-Amerikaanse samenlevingen verbrandden kopalhars en gebruikten de rook om hoofdpijn, congestie of andere problemen die voortkomen uit langdurige blootstelling aan kou te behandelen (9). Sommige Meso-Amerikaanse samenlevingen brouwden kopalhars zoals copaiba als thee die gebruikt werd om bronchitis, hoest en reuma te behandelen (9).  

Copaiba werd door Europese en Amerikaanse apotheken in de negentiende en twintigste eeuw gebruikt voor de behandeling van huidaandoeningen zoals chronische gonorroe, eczeem, herpes en psoriasis. Copaiba-olie werd daarnaast op de markt gebracht voor de behandeling van astma, keelpijn, bronchitis, zweren en aandoeningen van de urinewegen (3). Apotheken brachten in die tijd copaiba-olie op de markt voor diverse doeleinden. Zo werd het bijvoorbeeld niet alleen gebruikt als afrodisicum en anticonceptiemiddel, maar ook als plasmiddel, laxeermiddel en zelfs als middel tegen slangenbeten (3). Hoewel het onduidelijk is of copaiba-olie deze aandoeningen met succes behandelde, was deze etherische olie zeer bekend onder apothekers en veronderstelde men dat de olie pijn, reuma en ademhalingsproblemen kon verlichten, en het vermogen had om de gezondheid van de huid nieuw leven in te blazen en te verbeteren (5).  

Copaiba en schoonheid 

Europeanen en Amerikanen voegden copaiba-olie niet alleen toe aan medicijnen, maar ook aan cosmetica. Copaiba-olie werd vaak toegevoegd aan zeep, shampoo en parfum om ze een geur te geven (3). De olie zorgde er niet alleen voor dat cosmetica beter rook, maar bood diverse voordelen voor de huid en het haar (2). Als gevolg hiervan werd cosmetica met copaiba-olie zeer gewaardeerd handelswaar en het was vaak zo dat alleen de elite van de westerse wereld zich dit kon veroorloven (5).  

De Azteken gebruikten kopal voor hun kettingen; als hangers en als lijm zodat de kettingen niet uit elkaar vielen (4). Eveneens zouden de Azteken kopalhars gebruiken om waardevolle stenen en andere versieringen aan hun siermaskers te lijmen (7). Ze gebruikten zelfs kopalhars om hun tanden te versieren door de hechtende eigenschappen te gebruiken om edelstenen op hun tanden te plakken! Omdat kopalhars enorm gewaardeerd werd in Meso-Amerika hadden alleen de meest elite leden van deze gemeenschappen toegang tot dit hars (4). Het toevoegen van kopalhars zoals copaiba in schoonheidsproducten was voor hen een manier om hun rijkdom en status zichtbaar te tonen.  

Het is net als het gebruik van copaiba voor medicinaal gebruik moeilijk te zeggen wanneer copaiba voor het eerst gebruikt werd voor de persoonlijke verzorging. Dit is omdat er een gebrek aan documenten is tot de komst van de Europeanen. Er zijn echter wel documenten over hoe kopalharsen gebruikt werden als cosmetica in Zuid-Amerika en Meso-Amerika. Volgens Spaanse documenten gebruikten de Azteken kopalhars in make-up (4). Archeologen speculeren dat de Azteken gebruikmaakten van de hechtende eigenschappen van kopalhars om het materiaal dat ze voor hun make-up gebruikten te helpen binden zodat het pigment zichtbaar zou blijven nadat het aangebracht was (4).  

De handel in copaiba 

Kopalharsen zoals copaiba waren zeer waardevolle handelsgoederen. Vanwege de waarde die aan kopal werd gehecht, bestond een groot deel van de oude Meso-Amerikaanse economieën uit de handel in kopal. Gecultiveerde steden en regio's moedigden de teelt van kopalbossen aan en degenen met inheemse kopalbomen in hun regio hadden een enorm economisch voordeel (4). Kopalhars werd verhandeld voor voedsel, sieraden, edelstenen en andere waardevolle materialen zoals veren van de quetzal (4). Nadat Europese kolonisten naar Amerika kwamen, werden kopalharsen opgenomen in de Europese economie om bij te dragen aan de farmaceutische industrie en timmermansindustrie (5).  

Copaiba in de cultuur en religie 

Copaiba was niet alleen belangrijk voor de behandeling van lichamelijke aandoeningen, maar had voor verschillende samenlevingen ook een belangrijke culturele waarde. In veel Zuid-Amerikaanse stammen werd copaiba door de mensen vereerd vanwege de fysieke en spirituele voordelen. Er was een heel systeem van spirituele regels die mannen moesten volgen bij het oogsten van copaiba (3). Om een succesvolle copaiba-oogst te hebben, geloofde men dat een man zichzelf de copaiba waardig moest maken door zichzelf rein te houden voor de oogst. Dit betekent dat een man enkele dagen voordat hij aan de copaiba-oogst begon, moest stoppen met het hebben van seksuele relaties met zijn vrouw en zich rein moest houden totdat de oogst voorbij was (3). Degene die de copaiba oogstte, moest dit tijdens een volle maan doen en in de zijkant van de boom die naar de zonsopgang gericht was boren (3). Dit geeft aan dat de culturele betekenis van copaiba ook verband houdt met de astronomische overtuigingen van Zuid-Amerikaanse stammen. Niemand buiten deze stammen weet echter zeker wat voor soort verband dat was: geven de zon en maan kracht aan copaiba terwijl het geoogst wordt? Of geven zij kracht aan degene die naar copaiba boort? Copaiba had ook in Panama een culturele betekenis en werd beschouwd als een krachtig element. De Yaviza mengden copaiba met honing en gaven het aan pasgeboren baby's. Dit was bedoeld om essentiële kennis aan het kind te geven en om vloeken te weren die hen zouden kunnen schaden (2).  

De Maya's gebruikten kopalhars voor een aantal verschillende rituelen. Meestal verbrandden ze kopalhars als wierook voor spirituele reiniging (6). De Maya's en Azteken offerden kopal aan hun goden als object van hoge waarde (6). ​ Archeologen hebben veel beeldjes met kopal in het midden en stukken kopal gevonden in tempels (7). De Maya's vereerden kopalhars zo erg dat ze zelfs het handvat van hun ceremoniële dolken ermee bedekten (4).  

Kopalharsen waren tevens waardevol voor Meso-Amerikaanse en Zuid-Amerikaanse samenlevingen omdat ze geloofden dat dit soort harsen ontzettend krachtig waren en verschillende vaardigheden konden verlenen. Kopalharsen werden ook gebruikt in ceremonies bedoeld om het lichaam van onzuiverheden te reinigen en in ceremonies bedoeld om mensen te helpen met het vinden van hun doel in het leven (4). Naast deze fysieke en spirituele overtuigingen geloofden een aantal Meso-Amerikaanse samenlevingen dat kopalharsen iemand de gave van een vooruitziende blik konden schenken. Ze zouden proberen de toekomst te zien door te kijken in kopalolie of objecten gemaakt van gestold kopalhars (9). Op andere momenten verbrandden ze kopalhars en ademden ze de rook in om een beeld van de toekomst op te roepen. Sommige stammen gebruikten zelfs rook van kopalhars om hen te helpen met het diagnosticeren van ziekten (9). Volgens historische documenten lazen de medicijnmannen van sommige stammen kopalrook om erachter te komen wat er scheelde met hun patiënten (9).  

Religieus gezien wordt gezegd dat kopalharsen gebruikt werden om Meso-Amerikaanse samenlevingen te verbinden met goden geassocieerd met maïs (4). Omdat maïs de belangrijkste voedselbron was voor oude Meso-Amerikaanse samenlevingen was het zowel praktisch als spiritueel gezien uiterst belangrijk voor hen. Kopalhars werd door associatie ook zeer vereerd (4). De verbinding tussen de zon, maan en kopalhars wordt gesuggereerd in Zuid-Amerikaanse religieuze archieven en wordt ook weerspiegeld in Meso-Amerikaanse overtuigingen. De Popol Vuh zegt dat de zon, maan en sterren kopal naar de aarde brachten. Het is mogelijk dat de culturele verbinding met astronomie een wijdverbreid geloof was in het oude Latijns-Amerika (4). Spiritueel gezien geloofden veel Meso-Amerikaanse samenlevingen dat kopalhars krachtige beschermende eigenschappen had en gebruikt kon worden als bescherming tegen tovenarij, ziekte of ongelukken. Daarnaast geloofden de Maya's dat kopalhars gebruikt kon worden om angst, verdriet, jaloezie en rouw te behandelen (9).  

Interessant is dat het gebruik van kopalhars zoals copaiba in religieuze ceremonies onder de Spanjaarden niet verdween. In plaats daarvan werden kopalharsen verwerkt in religieuze praktijken in Latijns-Amerika (9). In Mexico, Guatemala, Brazilië, Venezuela en veel andere landen wordt kopal het hele jaar gebruikt in de wierookbranders in katholieke kerken (7). Priesters gebruiken wierook van hars zoals copaiba om parochianen te zegenen en hen van hun zonden te verlossen (7) Dat op kopal gebaseerde praktijken een enorme ideologische verschuiving hebben overleefd, laat zien hoe belangrijk kopalharsen zoals copaiba zijn voor samenlevingen in Meso-Amerika en Zuid-Amerika (3).  

Andere manieren om copaiba en copalhars te gebruiken 

Inheemse stammen in Zuid-Amerika zouden copaiba en copaibabomen niet alleen voor medicinale en culturele doeleinden gebruiken, maar ook voor praktische doeleinden. Vooral stammen in de Amazone gebruikten vaak copaiba-olie als insectenwerend middel. Omdat copaiba-olie veilig is voor de huid wreven de inheemse mensen het op hun huid en brachten ze het aan op hun kleding en andere spullen die ze tegen insecten wilden beschermen. Het werd ook gebruikt om kapotte meubels, aardewerk of manden te repareren (8). Bij het repareren van kapot meubilair gebruikten ze de hechtende eigenschappen van de hars om de kapotte stukken weer aan elkaar te lijmen, terwijl ze bij het repareren van kapot aardewerk of kapotte manden de hars gebruikten als afdichtmiddel voor scheuren of andere kapotte delen (8). Sommige documenten stellen dat bepaalde stammen ook sandalen maakten van de hars van bomen zoals de Copaifera. Volgens deze documenten waren sandalen van kopal bijzonder modderbestendig en uiterst nuttig voor reizigers of hardlopers (9).  

Kopalharsen werden in Meso-Amerika vaak gebruikt om verf te maken, omdat de plakkerige hars als bindend element functioneert dat het pigment samenvoegt. Ook Europeanen uit de negentiende eeuw gebruikten copaiba voor de hechtende eigenschappen. Ze gebruikten copaiba-olie om calqueerpapier, lak, vernissen en verven te maken (5). Sommige artiesten voegden copaiba-olie zelfs toe aan hun verf om ze donkerder te maken en de pigmentelementen met elkaar te verbinden (5). Europeanen vonden copaiba-olie vooral handig als vernis om de natuurlijke uitstraling van hout tevoorschijn te halen (5). Copaiba-olie speelde in de late negentiende eeuw een belangrijke rol in de houtindustrie van Europa (5).  

Het gebruik van Copaiba van Young Living 

Copaiba heeft een uniek, zoet aromatisch profiel dat bijdraagt aan het creëren van een ontspannen sfeer als de olie verstoven wordt of op de huid aangebracht wordt. Copaiba is een mooie toevoeging aan de dagelijkse routine en huidverzorging. Als je de olie toevoegt aan een neutrale moisturiser kun je genieten van de geur en vochtinbrengende eigenschappen. De olie kan ook aangebracht worden om af te koelen na inspanning. Ontdek vandaag nog jouw flesje van dit eeuwenoude natuurlijke hulpmiddel!  

Geschiedenis van
tea tree-olie

Geschiedenis van
lavendel

Geschiedenis van
pepermuntolie